*ŞAH BEYİTLER-81

www.celaliboylu1.blogspot.com

Kâ'be olmasa kapun ay ile gün leyl ü nehâr
Eylemezlerdi tavaf ol güzerî döne döne

NECATİ

“ Sevgili; eğer kapın Kâbe olmasaydı, ay ile gün;
 gece ve gündüz senin etrafını döne döne tavaf eylemezlerdi.”

Tavaf, bir şeyin etrafında dönmek anlamında olup, Hacerü’l Esved’in (Cennetten indiği belirtilen, hacıların dönerken selamladığı taş) hizasından başlanarak Kâbe’nin etrafında yedi defa dönmektir.
Evrenin en küçük maddesi olan atomdan, en büyük galaksiler dahi hem kendi hem de sistemleri etrafında tavaf halindedir. Dünya’nın uydusu olan Ay, havanın kararmasıyla belirir, Güneş ışıklarıyla görünürlülüğü sona erer. Bu sistem evrenin varlığından beri hiç aralıksız devam eder. Birinin belirginliği, diğerinin ortamdan çekilmesiyle ilgilidir. Şair, bu olayı sevgiliyle ilişkilendirip ay ile güneşin sevgili için doğduğunu söyleyerek hüsn-i talil (güzel nedene bağlama) sanatına güzel bir örnek vermektedir.
İnsanoğlunun en sevdiği varlıkları kutsal değerlerle ilişkilendirme eğilimi, o varlığın bir o kadar yüce olduğunu belirtmek istemesindendir. Şairin sevgilinin kapısını Kâbe’ye benzetmesi sevgiliye verdiği değeri ifade ediyor.
Ayrıca, sevgili ile Kâbe arasında kurulan ilgi oradaki Hacerü’l Esved’le de alakalı olabilir. Cennet’ten indiği düşünülen, hacıların her şavtta (dönüşte) selamladığı bu taş, şekil itibariyle göze benzemektedir. Bilindiği gibi Divan edebiyatında sevgilinin gözlerinden genişçe bahsedilmiştir. Şair sevgilinin gözlerinin güzelliğini ve ona yüklenen değeri büyük bir ustalıkla bizlere sunmuştur.

Yorumlayan: İbrahim Cemal TORUN
Özel Adana Gündoğdu Lisesi
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

Yorum Danışmanı: Abdûlhadi BAZ
Özel Adana Gündoğdu Lisesi
Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Öğretmeni

PAYLAŞ